Sự phát triển kinh tế tư nhân tại Việt Nam gắn liền với những thay đổi tư duy về vai trò của khu vực kinh tế này trong nền kinh tế, từ việc chỉ coi là một thành phần kinh tế khi tiến trình "đổi mới" bắt đầu, cho đến việc coi kinh tế tư nhân là một động lực kinh tế ( Đại hội XI), và là một động lực quan trọng của nền kinh tế (Đại hội XII). Chính là quá trình "cởi trói" này đã giải phóng sức sản xuất của kinh tế tư nhân và tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân đóng góp tích cực vào tiến trình phát triển kinh tế quốc gia.